okul öncesi eğitimde öğrenme merkezleri

Öğrenme Merkezleri

Eğitim yılının başında 4-5 temel köşe ile başlamak iyi olacaktır. Sonrasında yeni merkezler eklenebilir. 

  Başlıca merkezler

• Blok Merkezi: Blok merkezindeki etkinlikler çeşitli hareketler içerdiğinden küçük-büyük kas gelişimini, el-göz koordinasyonunu destekler. Ayrıca, problem-çözme becerileri, kavram gelişimi ve bir çok bilişsel ve sosyal beceriler de bu köşedeki etkinliklerde desteklenmektedir.

Materyaller: Farklı materyallerle (ahşap, köpük, plastik, kâğıt, karton) yapılmış bloklar,  içi boş bloklar, minyatür hayvan figürleri, insan figürleri (itfaiyeci, polis, asker vb. figürleri), kamyonet ve arabalar, farklı eğimlerdeki rampalar, yol-sokak-bina-trafik işaret ve levhaları, legolar, ev figürleri, farklı renklerde kâğıt ve kartonlar, tekerlekler, kâğıt havlu-tuvalet kâğıdı ruloları, farklı boyutlarda kutu-kartonlar, figür ve blokların içine konabileceği kutu ve sepetler vb. bulundurulabilir.

👉Blok merkezini ilginç kılmak için raflardaki materyallerde arada değişiklikler yapın.

• Sanat Merkezi: Bu köşede çocuklar çevreleri ve kendileriyle ilgili algıları, duyguları ve düşüncelerini yansıtacakları ürünler yaratırlar. Küçük kas gelişimleri, bilişsel gelişimleri ve sosyal gelişimleri bu köşede yaptıkları etkinlikler sayesinde desteklenir. Bu köşede öğretmenin öncelikli rolleri, çocukların sanat köşesindeki malzemeleri kullanabilmeleri için gereken desteği göstermek, düşünmelerini sağlamak çocukların keşif duygularını güçlendirmektir.

Materyaller: Pastel boya, kuru boya, gazlı kalem, sulu boya, akrilik boya, tutkallı boya, beyaz kâğıt, renkli fon kartonları, rulo, naylon poşetler, köpük  panolar, kumaş, cam, metal yüzeyler, düz taşlar, şişe kavanoz ve çeşitli büyüklükte karton kutular, kâğıt bardaklar, desenli duvar kâğıtları, kap kâğıtları, gazete dergi, ahşap boyama materyalleri, her türlü kolaj (kesme yapıştırma) malzemeleri, değişik renk ve desende kâğıtlar, alüminyum folyo, yoğurma materyali olarak oyun hamurları, kil, yapıştırıcı olarak beyaz (plastik) tutkal, makaslar, kâğıt peçete ve ruloları vb.

• Dramatik Oyun Merkezi: Bu köşede çocuklar birbirleriyle etkileşime geçerek bir çok hayali role bürünebilirler. Bu roller kimi zaman bir otorite figürü (doktor, öğretmen, abi, polis, anne, baba gibi), kimi zaman tehlikeli/riskli bir mesleğe sahip olanlar ( asker, araba yarışçısı gibi) hatta kimi zaman da kötü şeyler yapan kişiler olabilir (hırsız, canavar gibi). Sebep-sonuç ilişkilerini, sosyalleşmeyi , problem çözmeyi, yaratıcılıklarını geliştirirken aynı zamanda da dil gelişimlerini geliştirirler.

Materyaller: Kukla perdesi, çeşitli kuklalar (el kuklası, ipli kukla, parmak kuklası, çomak kukla vb.), maskeler, kostümler, şapkalar, şallar, atkılar, kurdeleler, tüller, eşarplar, çantalar, aksesuarlar, yapılandırılmış oyuncaklar, minderler, çantalar, peruklar, eldivenler, kemerler, gözlükler, yağmurluklar, oyun evi, bloklar, çadır, sepetler, çeşitli tiyatro oyunlarının afişleri, posterler, maketler, minyatür oyuncaklar, çeşitli meslek gruplarına özgü materyaller, tarak, ayna, bardaklar, oyuncak yemek takımı ,vazo ve çiçekler, boş kutular, süpürge, fırça, faraş, telefon, cep telefonu ve telefon rehberi, gazete, dergi, magazinler, defterler, kalemler, renkli kâğıtlar, eski daktilo, klavye,  önlükler, kablosu kesilmiş eski saç kurutma makinesi vb. bulundurulabilir.

• Kitap Merkezi: Bu köşedeki etkinliklerle çocukların dil gelişimleri, hayal güçleri, anlatım ve dinleme becerileri desteklenip, kelime hazineleri gelişir. Ayrıca okuma alışkanlığını kazandırılması desteklenir. Bu köşede olabilecek malzemeler çeşitli kitaplar, resimli kartlar, hikayelerin canlandırılmasında/anlatılmasında kullanılacak kuklalar, semboller olabilir.

Materyaller: Çocukların ulaşabileceği yükseklikte kitaplık-raflar, resimli kitaplar, sandalye-koltuk, minderler, masa, broşürler, dergiler, ansiklopediler, atlaslar, kataloglar, çalışma defteri, farklı boyutlarda resimli kartlar, yazılı materyaller, gazete, farklı temalara uygun olarak hazırlanmış afişler, ABC kitapları, kumaş kitaplar, çocukların hazırladığı kitaplar, haritalar, büyüteçler, restoran menüleri, telefon rehberi, hikâye ve masal kahramanlarının maketleri, üç boyutlu resimli kitaplar, hikâyelerin anlatıldığı CD’ler, bilgisayar, yansı cihazı, masa lambası, bilmece kitapları ya da kartları, boyama kitapları, tekerleme, şiir kitapları, biyografiler ve kavram kitapları, bellek kartları, kavram oyuncakları vb. bulundurulabilir.

• Müzik Merkezi: Bu köşedeki etkinliklerle çocuklar sesleri ayrıt edebilme ve işitsel hafızalarını geliştirme becerileri kazanırlar. Aynı zamanda, motor becerileri ve yaratıcılıkları desteklenip, tempo, ritm, melodi hakkında bilgi sahibi olurlar.

Müzik merkezinde bulunması gereken çalgı ve araç-gereçler:

Vurmalı çalgılar (Orff çalgıları) bulundurulmalıdır. Örneğin, ezgili vurmalı çalgılardan glockenspiel, metalofon, ksilofon, ezgisiz vurmalı çalgılardan ise ritim (tartım) çubuğu, kastanyet, marakas, agogo, çelik üçgen, ziller, davul, tef bulundurulması önerilmektedir. Öğretmenin kullanması için piyano, org, gitar, keman, blokflüt, melodika,vb. bulundurulmalıdır. Çocuklarla kullanmak üzere ise CD çalar, klasik müzik CD’leri, çocuk şarkıları CD’leri ve müzik kitapları bulundurulmalıdır.

• Fen Merkezi: Çocuklar dünyaya karşı içten gelen bir merak duyar ve çevrelerinde olup biteni öğrenmek isterler. Bu öğrenme merkezi çocukların merak duygusu ve öğrenme arzusunu uyarmayı ve çocukların yaşadıkları dünya hakkında yeni şeyler öğretimini desteklemeyi amaçlar. Çocukların bilimsel süreç becerilerini geliştirebilecekleri bu merkez, aydınlık olmalı, rahat çalışılabilecek şekilde düzenlenmeli ve görece sessiz merkezlere yakın olmalıdır.

Materyaller: Standart ve standart olmayan duyu malzemeleri bulundurulabilir. Akvaryum, saat, takvim, cetvel, mezura, metre, hesap makinesi, kum saati, küre, harita, ülkeleri tanıtan resimler, büyüteç, mikroskop, steteskop, bilgisayar, ayna, termometre, kronometre, pusula, dürbün, ip, lastik, rafya, kurdele, rüzgar gülü, mıknatıs, terazi, kuru yapraklar, taşlar, böcek koleksiyonları, ölçü kapları ve ölçü kaşıkları, bilim kitapları, slayt ve slayt makinesi, kamera, fotoğraf makinası, fen ve doğa konusu ile ilgili fotoğraflar, afişler, filmler, belgeseller, insan vücudu modeli, iskelet modeli, diş modeli, evcil hayvanlar, evcil hayvan kafesleri, kuş yuvaları, hayvan tüyleri, bitkiler ve çimlendirme kapları, kum, kil, toprak, su, deniz kabukları, el feneri, saç kurutma makinesi, piller, teller, ampuller, radyo gibi elektrikli aletler, süzgeç, huni, plastik kaplar, kapaklar,röntgen filmleri gibi malzemeler bulundurulabilir.

Merkezleri Yerleştirme

İşte göz önünde bulundurulması gereken bazı noktalar:

• Çocukların birbirlerini rahatsız etmemeleri için, sessiz oyunların oynandığı merkezler bir arada, gürültülü oyunların oynandığı merkezler bir arada olacak şekilde düzenlenmesi yararlı olacaktır.
• Blok merkezi ve dramatik oyun merkezi, her ikisi de aktif ve daha sesli oyunların oynandığı köşeler oldukları için birbirlerine yakın olmaları yerinde olur. 
• Blok merkezi için ayrılan mekanın çocukların malzemeleri daha rahat kullanabilmeleri açısından biraz daha geniş olması uygun olur. Yerde halı olduğunda o köşedeki gürültü azalacaktır.
• Büyük grup faaliyetlerinde blok merkezindeki boşluktan yararlanabilirsiniz.
• Hem sanat hem de masa oyuncakları merkezlerine masaların koyulması, burada gerçekleşecek etkinlikler için gerekli olacaktır.
• Kitap merkezinde minderlerin bulunacağı daha küçük, yakın ve sıcak bir ortam yaratılmaya çalışılmalıdır.
• Sanat merkezinde yerde halı bulunmasından sa, yerin kolayca silinebilecek bir döşeme malzemesi ile kaplanması daha uygundur.

👉Köşeleri ayırırken; dolaplardan, ortamın doğallığını bozmayacak, öğretmeni sınıfı takip etmesini zorlamayacak ve çocuklara sıcak gelen malzemelerden yararlanılmalıdır. Örneğin, minderlerle kitap köşesini, oyuncak sepetleriyle evcilik köşesini, halı ile blok köşesini ayırmak mümkündür.